Ыбадатың җемгыете гетирйән пейдасы
1. Ыбадатың мөхүм пейдасының бири – ыгтыкады ве иманы хөкүмлери калпда ве рухда орнашдыряр. Мәлим болшы ялы, билим практика ве теҗрибе аркалы өсүп кәмиллешйәр. Дурмушда уланылмаян бир билими йитип гитмеден сакламак кындыр. Иманы ве ыгтыкады хөкүмлер хем шонуң ялыдыр. Ыбадат – иманы беркитмек үчин дурмушда амал эдилмеги хөкманы дийлип кабул эдилен дини ыкрардыр.
Ыбадаты терк этмек билен ынсаның иманының дереҗеси ве ахлак өсүши песелер. Иманың гүйҗи говшадыкча, ярамаз хәсиетлер, хам-хыяллар ынсаның рухы дүнйәсини депеләп, оны дүрли гүнәлере ве пис ишлере итеклейәр. Ынсаның яшайшы, эдйән амалы онуң йүрегиниң арассалыгыны, Аллаха болан сөйгүсини гөркезйән айнадыр. Бу нукдайназардан ыбадат билен иман бири-бирине берк багланышыклыдыр.
2. Ыбадат шахсыетиң яшайшыны дүзгүне салмакда улы рол ойнаяр. Чүнки ыбадат пикирлери, дүшүнҗелери Аллаха гөнүкдирйәр, зехинлерде Аллахың азаматыны ве гудратыны орнашдыряр. Бу болса гулуң хер бир эден ишинде Аллахың разылыгыны газанмак дүшүнҗесине, илахи эмр ве гадаганлыклара табын болуп, тагат кылмагына гетирйәр. Шейле гулуң шахсы дурмушы диниң гөркезен ёлы билен тертиплешдирилйәр, мадды ягдайы ве рухы халы дүзгүн-нызама салыняр.
3. Адамлары бири-бирине ыснышдырмакда, җемгыетде парахатчылыгы хем асудалыгы үпҗүн этмекде ыбадатың ролы улудыр. Мусулманларың арасында миземез багланышыгы, йитмеҗек гатнашыгы дөредйән хем ыбадатдыр. Шейлеликде, җемгыетде дост-доганлыгың, сылаг-хорматың, сөйгиниң ве мәхриң сарсмаз биняды гурулар. Ынсаның мадды ве рухы өсүши иң ёкары дереҗелере етер.
4. Ыбадатыны долы ерине етирйән бир мү’миниң калбы рахат, рухы гүйчлүдир. Бүтин өмрүниң довамында везипесини долы берҗай эдйәнлигинден дөрейән дуйгы ынсаны көңүл рахатлыгында багтлы яшадяр. Онуң рухы дарыкмаз, суссупеслиге ыңмаз, пәсгелчиликлериң, кынчылыкларың өңүнде умытдан дүшмез, ынамыны йитирмез. Ыбадатыны берҗай эдйән кишиниң ички дүнеси бир карарлы, тертип-дүзгүнлидир. Рухы булам-буҗарлыклар, чапразлыклар оңа ятдыр.
5. Ыбадат шахсы кемалата ве өсүше иң улы весиледир. Билшимиз ялы, ынсан бедени тайдан эҗиз, чыдамсыз ярадылан барлыкдыр. Муңа дерек ол белент бир рух, әгирт улы укыбың эесидир. Онуң мейил ве арзувлары соңсуз, идеаллары, дуйгулары чәксиз ярадыландыр.
Ине, шейле ярадылан ынсаның рухуны беленде гөтерйән;
онуң талантыны ве укыбыны өсдүрйән;
мейил ве арзувларыны саплаян;
идеалларыны, умытларыны хакыката өвүрйән;
пикирлерини тертип-дүзгүне салып, догры дүшүнмеги, сагдын пикирленмеги газандырян;
дуйгуларыны җылавлап, ифратдан (аша гечмелерден) ве тефритден (кемтер гайтмалардан) саклаян;
гысгача айтсак, ынсаны ондан гарашылян кемалата, ахлак ве рухы байлыга етирйән – ыбадатдыр.